medelijden en mededogen

‘God dwells within me, as me’.*

Inzicht is een fijn iets. Dat gevoel alsof alles op z’n plek valt en je ineens weet hoe de wereld in elkaar steekt. Of, waarschijnlijk iets minder groots, dat je ineens weet waarom je zo’n kort lontje hebt, of waarom het maar niet lukt een bepaalde (zelf)destructieve gewoonte te doorbreken. Waarom het maar niet lukt om 1 koekje te nemen bijvoorbeeld en de rest te laten liggen. Je kunt er tijden van wakker liggen, en dan ineens is het daar: inzicht. Ineens weet je waarom.

Inzicht is een fijn iets, maar niks waard als je niet handelt naar dat inzicht. Bij mij gaat dat altijd in vlagen. Ineens heb ik het licht gezien en lukt het me (een poosje) om bijvoorbeeld gezond te eten, geduldiger te zijn naar mijn kinderen en op tijd naar bed te gaan. Als het eureka!-gevoel weer wegebt, zakt het enthousiasme meestal wat naar de achtergrond en sluipen oude gewoontes er weer in.

Als ik er middenin zit echter, wil ik wel eens vergeten dat inzicht vaak maar tijdelijk is en word ik een soort evangelist van mijn goede nieuws. Vrij vervelend, eigenlijk. Als ik zelf in zo’n lekkere high zit heb ik de neiging iedereen die in een soort van dip zit te overtuigen van mijn fantastische high.

Nadat ik mezelf er laatst op betrapte dat ik wat al te enthousiast aan het evangeliseren was (ditmaal over het geluk van blij zijn met je lijf), probeerde ik te achterhalen waar dat nou precies vandaan kwam. En zie hier: nieuw inzicht. Goeie evangelist als ik ben, deel ik dat inzicht graag met jullie.

Dit is mijn theorie. Vrij simpel, eigenlijk: ik had medelijden verward met mededogen. Medelijden is egoïstisch: je ziet dat een ander pijn heeft (of ergens mee worstelt, of …) en dat wil je verhelpen of oplossen zodat jíj je beter voelt. Mededogen daarentegen is echte compassie: een oprechte wens om de ander te helpen voor de ánder.

De reclames voor goede doelen waarbij grote ogen en hongerige buikjes je aankijken vanaf het scherm… die spelen in op je medelijden. Ze willen bewerkstelligen dat jij actie onderneemt (en heel veel geld doneert) zodat jij je beter voelt. Mededogen is het inzicht dat alles één is, dat we allemaal soms lijden en dat we allemaal graag zonder oordeel gezien willen worden.

Dus vanaf nu ga ik mijn mededogen oefenen. Voorlopig dan natuurlijk, totdat het enthousiasme over dit inzicht weer is afgezwakt.

Ik ben altijd op zoek naar nieuw inzicht, dus ik hoor het graag: wat vind jij?

* mooie quote uit de film Eat, pray love, die ik deze week zag.